1 september 2003 door Koen Smet
Wat is een manga nu? We zitten hier dan wel op een site over manga en anime maar het kan voor de toevallige bezoeker interessant zijn er een extra woordje uitleg over te geven.
Een manga is een Japans stripverhaal en in tegenstelling tot de westerse strips of de Amerikaanse comics wordt de manga meestal in het zwart-wit getekend. Een manga verschijnt meestal eerst per hoofdstuk in een prepublicatiemagazine om dan later gebundeld te worden in een tankoubon, oftewel een manga van meestal rond de tweehonderd pagina’s. Als een manga succesvol is gebeurt het vaak dat er een tekenfilmserie van komt en dat is dan een anime.
Een anime kan natuurlijk veel meer zijn dan een tekenfilmserie. Er zijn ook televisiefilms, langspeelfilms, … die natuurlijk ook allemaal onder de noemer anime vallen.
Een manga wordt gemaakt door een mangaka, wat dus de Japanse naam is voor een striptekenaar. Meestal worden ze bijgestaan door één of meerdere assistenten en zo vormen ze samen een studio. Enkele bekende namen zijn “Bird Studio” van Akira Toriyama, de papa van Dragon Ball, en K2R, de studio van Masakazu Katsura die onder meer Vidéo Girl en I’’s op zijn actief heeft.
Wat zijn nu de belangrijkste kenmerken van een manga. Hetgeen je onmiddellijk opvalt is natuurlijk het ontbreken van inkleuring. Dit is vooral te wijten aan de enorme druk die op de schouders van een mangaka rust. Hij moet namelijk elke week een hoofdstuk tekenen van 15 à 20 pagina’s en dan heb je natuurlijk niet de tijd om ook nog eens je manga van kleur te voorzien. Manga is big business in Japan en daarvoor moeten offers gemaakt worden. Toch kan je niet zeggen dat dit een keuze is die de lezer stoort. De mangaka beheersen het zwart-wit gebruik tot in de puntjes en leveren tekenwerk af dat kan concurreren met de best getekende westerse strips.
Een ander belangrijk kenmerk is natuurlijk de leesrichting. In Japan lees je van rechts naar links en dat is even wennen. Toch moet je ook hier vaststellen dat de gewenning snel volgt. Toch zijn er nog steeds manga’s die als ze vertaald worden gespiegeld worden zodat de leesrichting het traditionele van links naar rechts wordt. Dit levert natuurlijk wel enkele problemen op. Een personage dat sterft zal naar zijn hart grijpen dat opeens rechts ligt, en ook andere typische kenmerken zullen mee gespiegeld worden (denken we maar aan het litteken van Kenshin bijvoorbeeld).
Ook de tekenstijl verschilt sterk van hetgeen we kennen uit westerse strips. De personages zijn vaak androgyn en zijn vaak gebaseerd op het geïdealiseerd beeld dat de Japanner had over de westerse vrouw: grote, ronde, fonkelende ogen met lange wimpers, een flinke boezem, een fijne taille, lange benen en een weelderige haardos die alle kleuren van de regenboog kan hebben. De Japanners dachten immers dat paarse, blauwe en oranje haardossen dagelijkse kost waren in het Westen.
De layout van de manga verschilt ook erg sterk van wat wij gewoon zijn. De vakjes zijn vaak veel minder eenvoudig, en nemen soms de vreemdste vormen aan. De manga is ook veel sneller te lezen dan de strips die wij hier kennen. De actie wordt veel langer uitgesponnen en dat maakt dat de manga veel actiever, veel dynamischer is dan de westerse strip.
Een belangrijk thema bij manga is de onderverdeling in categorieën. De prepublicatiemagazines waarin de manga’s het eerst verschijnen richten zich namelijk stuk voor stuk op een specifieke markt. De drie belangrijkste categorieën zijn de shonen manga bedoeld voor jongens, de shojo manga die zich vooral richt op de meisjes en de seinen manga die de jongvolwassenen als belangrijkste markt heeft. Natuurlijk is er in Japan ook veel crossoverreadership en houden de mensen zich niet enkel aan manga’s die voor hun doelgroep bestemd zijn.
In het Westen is het moeilijk zich voor te stellen hoe ‘big’ de manga wel is in Japan. Alles wordt er verteld via het medium. Er zijn manga’s over alle mogelijke onderwerpen. Maar het gaat verder dan dat. Handleidingen worden niet geschreven maar getekend. Er zijn zelfs manga’s die uitleggen aan jonge moeders hoe ze hun pasgeboren baby moeten opvoeden, de mamanga.
De wereld van de manga is immens en via de vertalingen leren wij daar slechts een heel klein stukje van kennen